ماهی ها اولِین مهره دارانِی هستند که در روِی زمی ن به وجود آمده اند.حدود 320  میلیون سال پِیش ، ِیعنِی زمانِی که عصر طلاِیِی ماهی ها به حساب می آمد و آبزِیان بهترِین و پِیشرفته ترِین موجودات زنده دنِیا را تشکِیل می دادند ، تراکم و گسترش ماهی ها دراوج خود قرار داشت .اولِین ماهیانی که در سطح زمی ن بوجود آمدند ماهی ها بدون آرواره بودند که فسِیلهاِی آنان در رسوبات دوره دونِین Devonian ِیافت می شوند.پس از آن در همی ن دوره ماهی ها آرواره دار اولِیه از جمله ماهی ها غضروفِی که در واقع اجداد اصلِی کوسه ماهِیان امروزِی هستند به وجود آمدند .در اواخر دوره دونِین ، ماهی ها استخوان دار اولِیه در روِی زمی ن ظاهر شدند .ماهی ها امروزِی انواع تکامل ِیافته اِی هستند که در طول اعصار ا ز تغِیِیرات تکاملِی اِین ماهی ها به وجود آمده اند .

 از نظر تقسِیم بندِی جانورِی ، ماهی ها اولِین گروه مهره داران را تشکِیل می دهند .اِین جانوران عموما خونسرد و داراِی ستون فقرات ، برانشِی و باله می باشند که در آب زندگِی می کنند و اکسِیژن مورد نِیاز خود را از آن می گِیرند.البته در محِیط زِیست ماهی ها ، جانوران دِیگرِی مانند پستانداران آبزِی از قبِیل نهنگ آبِی، دلفِین ها و خزندگان مانند لاک پشت آبِی ، و نِیز انواع بِی مهرگان مانند صدفها ، می گوها و غِیره نِیز زندگِی می کنند که با ماهی ها کلا جزو آبزِیان قلمداد می شوند .علم مطالعه و شناسایی ماهی ها را ماهِی شناسِی ِیا اِیکتِیولوژِی Ichthyoiogy می گوِیند .

 اگر چه زمان حاضر دِیگر عصر طلایی ماهی ها نِیست ، با وجود اِین امروز هم ماهی ها قسمت عمده مهره داران را بوجود می آورند.در حال حاضر بِیش از 20000گونه از انواع مختلف ماهِی در آب هاِی دنِیا زندگِی می کنند و برخِی از دانشمندان معتقدند که حدود 40 هزار گونه ماهِی دردنِیا وجود دارد .در مقاِیسه با تعداد گونه هاِی ماهی ها ، کل تعداد گونه هاِی شناخته شده پرندگان 8600عدد ، پستانداران 4500 عدد ، خزندگان 6000 عدد و دوزِیستان 2500 عدد می باشد .بنابراِین از 37600 گونه انواع مهره داران زنده شناخته شده در مجموع 6/42 درصد آنها را ماهی ها تشکِیل می دهند ، در صورتِی که پستانداران 12 درصد ، پرندگان 9/22 درصد خزندگان 16 درصد و دوزِیستان 6/6 درصد آنها را تشکِیل می دهند .

 علاوه بر گسترش و تنوع گونه ها ، شکل و اندازه ماهی ها نِیز بسِیار متفاوت است .برخِی از انواع کوسه ماهی ها تا 21 متر طول و 25 تن وزن می رسند در صورتِی که برخِی از ماهی ها تزیینِی وقتِی طول آنها کمی بِیشتر از ِیک سانتِیمتر است بالغ می شوند ، ماهِی گوپِی کوتوله Mistchthys وقتِی به طول 12 می لِیمتر می رسد بالغ می گردد ، در حالِی که فِیل ماهِی درِیاِی خزر که تا وزن 1471 کِیلوگرم هم صِید شده است در 20 سالگِی بالغ می شود .

 درحال حاضر بِیش از 71 درصد سطح زمی ن را آب تشکِیل می دهد ؛.ِیعنِی از 510 میلیون کِیلومتر مربع وسعت زمی ن حدود 361  میلیون کِیلومتر مربع آن را آب پوشانِیده است .از 149  میلیون کِیلومتر مربع خشکِی نِیز حدود 5/3  میلیون کِیلومتر مربع آن را آب هاِی داخلِی تشکِیل می دهند .درهمه اِین آبها ِیعنِی از آب هاِی بسِیار سرد اقِیانوس منجمد شمالِی با درجه حرارت زِیر انجماد تا چشمه هاِی آب گرم با حرارت حدود 40 درجه سانتِیگراد( چشمه هاِی آبگرم اطراف بندر عباس) ، و نِیز از آب هاِی شِیرِین بسِیار نرم تا آبهاِی شور که حتِی تخم مرغ در آنها شناور می گردد ماهی ها زندگِی می کنند .اِین جانوران همچنِین درغارهاِی تارِیک و اعماق بسِیار زِیاد اقِیانوسها که داراِی تارِیکِی مطلق و فشار بِیش از 1100 اتمسفر است زندگِی می کنند .حد ارتفاع شناخته شده زِیست ماهی ها از 5000 متر بالاِی سطح درِیا تا 11000 متر زِیر سطح درِیا متفاوت است .

 تنوع ماهی ها :

ماهی ها از نظر زندگِی کردن در آب ،تنفس با برانشِی و حرکت با باله ها مشابه هم هستند ولِی از نظر شکل ظاهرِی ، ساختمان بدن ، اندازه و گسترش زمانِی و مکانِی به حدِی متنوع هستند که براِی شناسایی کلِی آن ها احتِیاج به طبقه بندِی خاصِی می باشد .تاکنون کوششهاِی زِیادِی براِی طبقه بندِی ماهی ها انجام شده و سبک و روش هاِی متفاوتِی توسط ماهِی شناسان ارائه گردِیده است .درطبقه بندِی ماهی ها ، معمولا آنهایی که به ِیکدِیگر شباهت دارند در ِیک گروه قرار گرفته و هر گروه نِیز تقسِیم بندِی هاِی دِیگرِی در داخل افراد خود دارند .

 به طور کلِی ماهی ها زنده امروزِی را به سه گروه تقسِیم می کنند که عبارتنداز:

1- ماهی ها بدون آرواره ِیا Agnatha

2- ماهی ها غضروفِی ِیا Chondrichthys

3- ماهی ها استخوانِی ِیا Osteichthys

 به طور کلِی ماهی ها در تقسِیمِ بندِی خود داراِی 3 کلاس (رده)، 6زِیر کلاس ، 44 راسته 40 زِیر راسته ، 251 خانواده و بِیش از 25000 گونه و زِیر گونه می باشند .

 ساختمان بدن ماهی ها

از آنجا که براِی شناسایی ماهی ها لازم است علاقه مندان به نگهدارِی ماهی های تزیینِی مختصرِی درمورد ساختمان بدن و اختصاصات تشرِیحِی آن ها آگاهِی داشته باشند ، لذا در اِینجا به طور خلاصه به شرح پاره اِی از اِین اختصاصات می پردازِیم (شکل 1 اختصاصات ساختمانِ خارجِی ماهِی را نشان می دهد ):

١-شکل بدن

به طور کلِی ماهی ها دوکِی شکل و برش عرضِی آن ها بِیضِی شکل است .با وجود اِین شکل عمومی برخِی از ماهی ها ممکن است کروِی ، مارمانند ، پهن ، نخ مانند، نوارِی ، پهن کشِیده و غِیره باشد .

 2- پوشش بدن

بدن ماهی ها از پوست نسبتا سختِی پوشِیده شده است که گاهِی جدا کردن آن مشکل می باشد .اِین پوست درداخل سوراخهاِی بدن ماهِی نِیز نفوذ کرده و روِی کره چشم را هم می پوشاند .قسمتِی از آن که روِی چشم قرار می گِیرد داراِی رنگ شفاف می باشد .فلس ها که درواقع حفاظت پوست ، عضلات و اعضای داخلِی بدن را به عهده دارند، در داخل پوست قرار دارند .اندازه فلسها از حد میکروسکوپی تا اندازه ِیک سکه دو رِیالِی ِیا بزرگتر متفاوت است .تعداد فلسهاِی روِی ِیک ردِیف گرد دور بدن و همچنِین تعداد فلسهاِی روِی خط جانبِی ماهی ها ِیک گونه معمولا مساوِی بوده و اکثرا در طبقه بندِی ماهی ها نِیز از آن استفاده می شود .از نظر رنگ آمیزی نِیز ماهی ها متغِیر بوده و ممکن است بِی رنگ، ساده و ِیا رنگِین باشند .

 ٣- زوائد بدن

باله ها که وسِیله حرکت ماهی ها در جهات مختلف می باشند زوائد اصلِی بدن آنها را تشکِیل می دهند .از نظر تعداد ، باله هاِی ِیک ماهِی به فرد و زوج تقسِیم می شود .باله هاِی سِینه اِی و شکمی جزو باله هاِی زو ج و باله هاِی پشتِی ، مخرجِی و دمی جزو باله هاِی فرد محسوب می شوند .

باله چرمی که معمولا دربرخِی ازماهی ها مانند ماهی ها آزاد و قزل آلا و بِیشتر کاراسِین ها و نِیز برخِی از گربه ماهی ها دِیده می شود ، باله فردِی است که از نظر ساختمانِی با باله هاِی دِیگر فرق می کند .برخِی از ماهی ها ممکن است فاقد ِیک ِیا تعدادِی از باله ها بوده و گاهِی ممکن است تعداد باله هاِی پشتِی از ِیک عدد بِیشتر باشد .در هر حال اِین باله ها هرگز مانند باله هاِی زوج قرِینه 

نِیستند .