مجاري نيمدايره اي سه مجراي كوچك هستند كه هر كدام دو سوم يك دايره هستند.
مجاري نيمدايره اي شامل مجاري نيمدايره اي استخواني و غشايي است.
مجاري نيمدايره اي استخواني سه مجراي كوچك هستند كه عبارتند از:
1-فوقاني (قدامي)
2-خلفي (تحتاني)
3-خارجي (افقي)
يك انتهاي هر يك از مجاري نيمدايره اي متسع (گشاد) شده و آمپولا را ايجاد مي كند. مجاري نيم دايره اي غشايي در داخل مجاري نيم دايره استخواني واقع شده اند و مشابه آنها هستند. با اين تفاوت كه بسيار كوچك ترند. يك انتهاي هر يك از اين مجاري متسع بوده و انتهاي آمپولي ناميده مي شود.
در محلي كه آمپولاي مجاري غشايي به قسمت مشابه در لابيرنت استخواني متصل است، قسمتي از ديواره آمپولا ضخيم مي شود و ستیغ آمپولاري نام دارد. درون اين ستيغ رشته هاي عصبي مربوط به قسمت تعادلي عصب شنوايي تعادلي قرار دارد. عقيده بر اين است كه مجاري نيم دايره اي در تعادل بدن در حركات چرخشي و زاويه اي نقش دارند. مجاري نيم دايره مي توانند حتي قبل از آن كه واقعاً عدم تعادل به وجود بيايد پيش بيني كنند كه عدم تعادل مي خواهد ايجاد شود. به اين ترتيب، لازم نيست كه شخص به هيچ وجه از حال تعادل خارج شود تا مجاري شروع به تصحيح اين وضعيت كند.
مخچه نيز همانند مجاري نيمدايره اي در حركات تعادلي بدن نقش پيش بيني كننده را دارد و جالب اين جا است كه انهدام بخش هايي از مخچه (به نام لوب (بخش) هاي فولكوندولر) از عمل طبيعي مجاري نيمدايره اي نيز جلوگيري مي كند.
اوتريكول و ساكول هنگامي كه سر در وضع نزديك به قائم قرار دارد، به طور فوق العاده مؤثري به حفظ تعادل عمل مي كنند. در واقع شخص مي تواند حتي نيم درجه عدم تعادل هنگام خم شدن بدن از وضعيت قائم را تشخيص دهد. به عبارت ديگر اوتريكول و ساكول در حفظ تعادل سكوني نقش دارند.
همچنين اين دو كيسه به تشخيص شتاب خطي كمك مي كنند. به عنوان مثال وقتي بدن به طور ناگهاني به جلو پرتاب مي شود، يعني هنگامي كه بدن شتاب بر مي دارد، اطلاعات مربوط به عدم تعادل، از طرف اين دو كيسه به دستگاه عصبي مركزي ارسال مي شود و موجب مي شود كه شخص احساس كند كه گويي دارد به طرف عقب سقوط مي كند. اوتريكول و ساكول با پيام هايي كه به دستگاه عصبي مي فرستند قسمتي از اطلاعات لازم براي جهت يابي شخص در فضا را تأمين مي كنند.
اين دو كيسه برخلاف مجاري نيمدايره اي و مخچه نقش پيش بيني كننده ندارند و تا زماني كه شخص از حالت تعادل خارج نشده باشد، قادر به تشخيص اين عدم تعادل نيستند.
| نسخه قابل چاپ | تعداد بازديد : 159 |